Jedanaestog marta (11.3.) ove godine Svjetska Zdravstvena Organizacija (WHO) je službeno proglasila dotadašnju epidemiju SARS-COV-2-pandemijom. Potez koji je opravdan povečanjem broja zaraženih i broja smrtnih slučajeva od ovog virusa, ali i brojem zemalja koje su zahvaćene ovom nesrećom. Dotadašnja epidemija je svoj začetak pronašla u provinciji Hubei i njenom glavnom gradu Wuhanu na jednoj od tradicionalnih „mokrih pijaca“, koje su poznate po prodaji divljih, rijetkih i, van Kine, kulturoški neprihvatljivih životnjskih vrsta, kao i po po činjenici da su osnovni higijenski uslovi vrlo često zanemarivani na ovakvim pijacama.
Ono što se desilo nakon zaraze još nepoznatog nultog pacijenta jeste nešto što je često uspoređivano sa pandemijom španske gripe, koja je 1917. godine odnijela nekoliko miliona žrtava u relativno kratkom periodu, upravo zbog činjenice da se ovaj virus rapidno prenosi, te je u periodu od nekoliko mjeseci iz Kine prenešen na stotine država, dok samo još nekolicina ostaje imuna da ovu zarazu. Šireci se, virus je „stigao“ na tlo svakog kontinetna bez obzira na vjeru, naciju ili boju kože. U međuvremenu, Kina je uspjela da pandemiju na svom tlu svede na minimum setom direktnih mjera koje su imale za cilj dugoročnu rješavanje ove krizu, ali uz što manje posljedice po njenu snažnu ekonomiju.
Kina, Italija i drugi-pregled mjera
Upravo gore navedeni problem je jedan od najvećih potencijalnih problema koji se sve češće polemiziraju u svjetskoj i domaćoj političkoj areni, a to je „Šta nakon ovoga?“ Međutim, to nije tema ovog eseja. Tema ovog eseja jeste rasprava o mjerama i efektivnosti istih između država koje se u politologiji smatraju demokratskim i onim drugim koji se smatraju autoritarnim. Za potrebe ovog eseja ćemo diskutovati o državama kao što su Italija, Španija, te nekolicina drugih zemalja Zapadne Evrope, te o državama koje smatramo autokratskim, i to prije svega Kina. Zašto ove države? Razlika između procesa donošenja odluka Španija koja je ustavna monarhija, Italije kao parlamentarne republike je u mnogoćemu različit, kao i procesi donošenja odluka Rusije ili Kine, koje su po svom uređenju autokratske ili su kroz svoju historiju postale takve. Drugi razlog odabira ovih država jeste činjenice da su trenutno Italija i Španija evropski hotspot corona virusa, dok je Kina država iz koje je potekla ova pandemija i kao takve ove zemlje su interesantne za promatrati u vrijeme pandemije.
Kina
Pandemija corona virusa svoje početke ima u novembru i decembru 2019 u pokrajini Hubei i njenom glavnom gradu Wuhanu. Zbog zakašnjele reakcije Kineskog režima, te neuspjeha da situaciju u Wuhanu na pravi način komunicira sa Svjetskom Zdravstvenom Organizacijom (WHO) izbijanje virusa se pretvorilo u epidemiju i nakon toga konačno u pandemiju svjetskih razmjera. Kineske vlasti, posebice Politbiro Kineske Komunističke Partije i generalni sekretar KPC-predsjednik Kine Xi Jing Ping su stavile pod karantin sve Kineske gradove, zabranile javnu raspravu, te kritiku vlasti tokom pandemije. Sve ove mjere su, popračene odveč poznatim ograničenjima kretanja, policijskog sata, i sl, dale za rezultat smanjenje ukupnog broja novozaraženih i mrtvih. Međutim, ono što je postalo sinonim za specifičnost kineske ekonomije jeste činjenica da je u jednom momentu tokom same pandemije postojala nestašica medicinskih maski za javnu upotrebu, iako je Kina počela da iste izvozi kao dio kontigenta humanitarne pomoći određenim dijelovima svijeta, između ostalog u BiH. Ovakav potez, iako je izazvao oduševljenje svijeta, postavio je pitanja poput onog koje je postavio američki POLITICO-da li Kina dobija propagandni rat?[1] Ostaje da vidimo u sljedecih nekoliko mjeseci. Ako bi se odgovor bio potvrdan Kina bi mogla postaviti presedan u međunarodnim odnosima, nakon otoka u Južnom Kineskom moru, ekonomskih injekcija Africi, dostavljanje humanitarne pomoći kao dio šireg geopolitičkog masterplana.
Italija i Španija[2]
Španija i Italija su trenutno Evropski hotspot svjetske pandemije. Nažalost, zakašnjele i veoma slabe prvobitne mjere vlada ove dvije države su prouzorokovale ovakav problem. 9. Marta ove godine, vlada Italije je proglasila nacionalni karantin koji vrijedi za kontinentalni dio Italije, te otoke koje pripadaju Italiji,[3] dok je vlada Španije 13. Marta proglasila stanje prirodne i druge nepogode u naporu da se izbori sa ovim problemom. Nekoliko sedmica nakon toga Španija je dostigla najveći broj oboljelih i umrlih, po nesretnom poretku odmah iza Sjedinjenih Američkih Država, trenutnog svjetskog lidera po broju zaraženih i umrlih. Ono što je bitno naglasiti jeste da su neke mjere vec stavljenje van snage u Španiji, dok je nacionalni karantin u Italiji produžen to trećeg Maja, dok neke trgovine počele sa radom sredinom Aprila.
Zaključak
Ono što je interesantno uvidjeti tokom same pandemije jeste činjenica da je razlika između autokratskih i demokratskih režima postala najvidljivija tokom pandemije. Ono što je karakterisalo Kinu prije pandemije jeste liberalizirana ekonomija uz autokratsko liderstvo i komunističku vlast. Međutim, pokazalo se da je Kina efektivno riješila svoj problem sa coronom jednostavnom cenzurom, te eventualnom geopolitizacijom pomoći,[4] dok su države poput Španije ili Italije demokratskim načinom odlučivanja postigle itekakve rezultate, ali sa velikim zakašnjenjem. Postavlja se jako jednostavno pitanje-šta bi se desilo da su sve tri države i nebrojeno mnogo drugih na pravi način i u pravo vrijeme reagovali unutar svojih teritorija, ali i prema drugim zemljama i organizacijama?!
Međutim, ono što mi kao mladi u BH društvu treba da shvatimo i apeliramo jeste činjenica da se virus polako pobjeđuje, bez obzira na političko uređenje ili geografsko područje. Virus pobjeđujemo mi, obični ljudi, pridržavanjem mjera i oprezom. Mi smo ti koji su zaslužni za smanjenje broja zaraženih i oboljelih, ali i sa nesebičnom pomoći hrabrih žena i muškaraca iz zdravstva, policije i trgovina koje nas snadbjevaju.
Omar Memišević
Platforma za Progres, Breza
[1] https://www.politico.eu/article/coronavirus-china-winning-propaganda-war/
[2] https://www.nytimes.com/2020/04/07/world/europe/spain-coronavirus.html
[3] https://www.aljazeera.com/news/2020/04/coronavirus-cases-italy-fall-25-day-200407164925647.html
[4] https://www.politico.com/news/magazine/2020/04/15/its-not-just-the-who-how-china-is-moving-on-the-whole-un-189029
